نماز در قرآن و روایات

نماز در آیینه قرآن

نماز بازدارنده از فحشاء و منکرات : سوره عنکبوت ، آیه 45 :‌ اُتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ هر چه را از این کتاب بر تو وحی شده است تلاوت کن و نماز بگزار ،که نماز آدمی را از فحشا و منکر باز می دارد و ذکر خدا بزرگ تر است و خدا به کارهایی که می کنید آگاه است.
یاد خدا مایه آرامش دلها
سوره رعد ، آیه 28 : الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ آنان که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرامش می یابد آگاه باشید که دل ها به یاد خدا آرامش می یابد.
نماز سبب رستگاری
سوره اعلی ، آیه 15- 16 : 15- قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى 16- وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى رستگار آن كس كه خود را پاك گردانيد - آنان که نام پروردگار خود را بر زبان آوردند و نماز گزاردند.
نماز و یاد خدا
سوره طه ، آیه 14 : إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي خدای یکتا من هستم هیچ خدایی جز من نیست پس مرا بپرست و تا مرا یاد کنی نماز بگزار .
عدم ياد خدا مساوي با سختي معيشت :
سوره ي طه آيه 20 « وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى » و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‏كنيم.
نماز، کارخانه انسان سازی
سوره معارج ، آیه 21- 25 : 21- وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا 22- إِلَّا الْمُصَلِّينَ و چون مالی به دستش افتد بخل می ورزد . مگر نماز گزارندگان
23 - اَلَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ آنان که به نماز مداومت می ورزند
24- وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ و آنان که در اموالشان حقی است معین ، 25- لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ برای گدا و محروم .
نمازهای پنج گانه روزانه
سوره طه ، آیه 130 : فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى بر آنچه می گویند شکیبا باش و پروردگارت را پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب آن به پاکی بستای و در ساعات شب و اول و آخر روز تسبیح گوی شاید خشنود گردی .
نماز و وقت شناسی
سوره روم ، آیه 18 :وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ سپاس او راست در آسمان ها و زمین ، به هنگام شب و به هنگامی که به نیمروز می رسید.
واجب بودن نماز :‌ سوره نساء ، آیه 103 : فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلاَةَ فَاذْكُرُواْ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا و چون نماز را به پایان بردید خدا را ایستاده یا نشسته و یا به پهلو خوابیده یاد کنید چون از دشمن ایمن گشتید نماز را تمام ادا کنید که نماز بر مؤمنان در وقت های معین واجب گشته است .
اهمیت نماز ظهر
سوره بقره ، آیه 238 : حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ نمازها و نماز میانین را پاس دارید و مطیعانه برای خدا قیام کنید.
آداب نماز
سوره اسراء ، آیه 110 :قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيًّامَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلاً بگو : چه الله را بخوانید چه رحمان را بخوانید ، هر کدام را که بخوانید، نام های نیکو از آن اوست صدایت را به نماز بلند مکن و نیز صدایت را بدان آهسته مکن و میان این دو راهی برگزین .
مواظبت بر نمازها
سوره معارج ، آیه 34 :وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ و کسانی که بر نمازهاشان مواظبت دارند،
اخلاص در نماز
سوره انعام ، آیه 162- 163 : 162- قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ 163 - لاَ شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ بگو در حقيقت نماز من و [ساير] عبادات من و زندگى و مرگ من براى خدا پروردگار جهانيان است او را شریکی نیست به من چنین امر شده است ، و من از نخستین مسلمانانم .
رکوع و سجود
سوره حج ، آیه 77 : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ای کسانی که ایمان آورده اید ، رکوع کنید و سجده کنید و پروردگارتان را بپرستید و کارهای نیک به جای آورید ، باشد که رستگار گردید.
ناظر به افعال
سوره شعراء ، آیه 218 – 220 : 218- الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ 219- وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ 220- إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ آن كس كه چون [به نماز] برمى‏خيزى تو را مى‏بيند و حركت تو را در ميان سجده‏كنندگان [مى‏نگرد] او همان شنواى داناست.
آسان بودن نماز برای خاشعان
سوره بقره ، آیه 45 : وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ از شکیبایی و نماز یاری جویید و این دو ، کاری دشوارند ، جز برای اهل خشوع .
نماز و رستگاری
سوره مومنون ، آیه 1 – 2 : 1- قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ 2- الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ به تحقیق رستگار شدند مؤمنان . آنان که در نمازشان خشوع می ورزند.
نماز و بازار
سوره نور ، آیه 37 : رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروختی از یاد خدا و نمازگزاردن و زکات دادن بازشان ندارد ، از روزی که دلها و دیدگان دگرگون می شوند هراسناکند.
سبک شمردن نماز
سوره ماعون ، آیه 4- 6 : 4- فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ 5- الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ 6- الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ پس واى بر نمازگزارانى - كه از نمازشان غافلند - آنان كه ريا مى‏كنند
نماز از روی کسالت
سوره نساء ، آیه 142 : إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَةِ قَامُواْ كُسَالَى يُرَآؤُونَ النَّاسَ وَلاَ يَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِيلاً منافقان خدا را فریب می دهند ، و حال آنکه خدا آنها را فریب می دهد و چون به نماز برخیزند با اکراه و کاهلی برخیزند و برای خودنمایی نمازکنند و در نماز جز اندکی خدای را یاد نکنند.
توصیه به حضرت مریم برای نماز
سوره آل عمران ، آیه 43 : يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ ای مریم ، از پروردگارت اطاعت کن و سجده کن و با نمازگزاران نماز بخوان .

نماز در روایات

اولين سوال و حساب :

قَالَ الصَّادِقُ (ع) : أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلاةُ فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ سَائِرُ عَمَلِهِ وَ إِذَا رُدَّتْ رُدَّ عَلَيْهِ سَائِرُ عَمَلِهِ‏ . اولين چيزي كه از عبد به حساب كشيده مي شود نماز است اگر قبول شود بقيه اعمالش پذيرفته است و اگر مرود گردد بقيه اعمالش نيز مرود است .

معراج مؤمن

پیامبر (ص ) : الصلوة ، معراج المؤمن نماز، معراج مؤمن است.
نماز نور مؤمن
پیامبر (ص ) : الصلوة نور المؤمن نماز نور مؤمن است .
نماز ستون دین
پیامبر (ص ) : الصلوة عماد دينکم نماز، پایه و ستون دین شماست .
تقرب به وسیله نماز
امام کاظم (ع ) : افضل ما يتقرب به العبد الی الله بعد المعرفة به ، الصلوة بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است .
پرچم اسلام
پیامبر (ص ) : عَلَم الاسلام الصلاة نماز، پرچم اسلام است.
نماز و پایه های دین
امام باقر (ع ): بُنِی الاسلام علی خمس: الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولاية اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت .

اهل بیت (ع ) و اقامه نماز
امام حسین (ع ) : " الذين ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة " قال : هذه فينا اهل البيت ( در تفسیر آیه ) "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ، نماز را به پا می دارند" فرمود : این در مورد ما خاندان اهل بیت است.
نماز آخرین توصیه انبیاء
امام صادق (ع ) : احب الاعمال الی الله - عز وجل - الصلوة و هی اخر وصايا الأنبياء نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیت های پیامبران الهی است.
جایگاه نماز
پیامبر (ص ) : موضع الصلوة من الدين کموضع الرأس من الجسد جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است.
سیمای دین : امام علی (ع ) : لکل شی ء وجه و وجه دينکم الصلاة هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است.
وصیت امیرالمؤمنین (ع)
امام علی (ع ) : الله ، الله فی الصلوة ، فانها عمود دينکم خدا را، خدا را درباره نماز، چرا که ستون دین شماست.
کلید بهشت
پیامبر (ص ) : الصلوة مفتاح الجنة نماز کلید بهشت است.
تداوم نماز و انتظار
پیامبر (ص ) : لا يزال العبد فی صلوة ما انتظر الصلوة بنده مادام که منتظر نماز است در حال نماز است.
روشنایی چشم پیامبر (ص )
پیامبر (ص ) : قره عينی فی الصلاة روشنی چشم من در نماز است.